Пайғамбарымыз (с.а.у.) дұғадан кейін бет сипаған ба?

Омардан (р.а) риуаят етілген хадисте былай деді: «Пайғамбарымыз (с.а.у.) қолдарын дұға ету үшін көтерер болса, оны жүзіне сипамай түсірмейтін еді».

Хадисті Ибн Аббас риуаят етті. Ол былай деді: «Пайғамбарымыз (с.а.у.): Алла Тағаладан тілеген кезде алақандарыңның сыртымен емес, ішімен тілеңдер және алақандарыңды жүздеріңе сипаңдар деді».

Жоғарыдағы келтірген хадистердің барлығының дәрежесі әр хадисті жеке алғанда «әлсіз». Бірақ әлсіз хадис басқа да риуаяттармен келер болса, бірін-бірі қуаттағандықтан хадистердің жалпы топтамасы «хасан» дәрежесіне жетеді. Ал «хасан» дәрежесіндегі хадиспен амал етуге әбден болады. Сахих Бухариге «Фатхул-бари» атты кең түсіндірме жазған Хафиз ибн Хажар әл-Асқалани өзінің «Булуғул-Марам мин әдиллатил-әхкам» атты еңбегінде жоғарыдағы бет сипауға байланысты Тирмизидегі хадисті келтіргеннен кейін: «Бұл хадис басқа да жолдармен келген, мысалы, Ибн Масғудтан. Сондықтан бет сипауға байланысты хадистердің топтамасы бұл хадистің «хасан» болуын қажет етеді» деген. Ғалым Мухаммед ибн Исмағил әс-Санғани «Булуғул-Марамға» түсіндірме етіп жазған «Субулус-Сәлам» атты кітабында Ибн Хажардың осы сөздерінен кейін: «Бұл жерде дұғадан кейін бет сипаудың шариғатта бар екенін көреміз» дейді. Имам ән-Нәуауий «әл-Мәжмуғ» атты еңбегенде «дұғадан кейін бет сипауды» дұғаның әдептеріне жатқызған.

Сондай-ақ кейбір сахабалар дұға жасағаннан кейін алақандарымен беттерін сипаған. Имам әл-Бұхаридің «Әл-әдабул-мұфрад» атты кітабында Әбу Нуъаймның: «Ибн Омар (Абдуллаһ) мен ибн Зүбәйрдің дұға жасағандықтарын әрі алақандарымен беттерін сипағандықтарын көрдім» дегені сахих жолмен риуаят етілген.
Пайғамбарымыздың басқа бір хадисінде дұға үшін жайылған қолдың Алла Тағаланың рақымы мен шарапатынсыз кері қайтарылмайтындығы айтылған.

«Сендердің Раббыларың ұлы ұят иесі әрі жомарт. Сондықтан қолдарын дұға үшін жайған уақытта оны бос (рақымы мен шарапатынсыз) қайтаруға құлынан ұялады».
Міне, сондықтан дұға жасаған адам бетін сипаған уақытта алақанындағы Ұлы Жаратушыдан келген береке мен шарапатты өзінің ең қасиетті ағзасы – бетіне тәбәрік етіп жатқандай болады.
Бұған қоса, Пайғамбарымыз (с.а.у.) алақанын жайып «ықылас», «фалақ», «нас» сүрелерін оқығаннан кейін жүзіне, денесіне сипағаны жайлы көптеген сахих хадистер бар. Мысалы,

Хадис Айша анамыздан риуаят етілді. Ол былай деді: «Пайғамбарымыз төсекке жатарда екі алақанына «Қул һу Аллаһу ахад және муғаууизатайн (фалақ, нас) сүрелерін оқып үрлейтін де жүзіне және қолы жететін барлық денесіне сипайтын».

Демек, жалпы алғанда алақанмен бет сипау шариғатта бар. Біздің халқымыз және басқа да Ханафи мәзһабын ұстанатын тіпті ұстанбайтын көптеген мұсылмандар дұғадан кейін бет сипаған уақытта осындай түсініктер мен негіздерге сүйене отырып жасаған. Пайғамбарымыздың (с.а.у.) ешбір хадисінде: «дұғадан кейін беттеріңді сипамаңдар» деп тікелей тыймағанын ескерер болсақ, халқымыздың әу бастан, әдет етіп, ғасырлар бойы қалыптастырған осындай істеріне қарсы шығу – адамдардың ойларын сан-саққа жетелеп, шатастыруға, ел арасындағы ынтымаққа кесірін тигізіп, бүлікке себеп болары сөзсіз. Сондықтан еліміздегі ғасырлар бойы қалыптасқан осындай діннің тармақ мәселелеріне қарсы пәтуа айтуға асықпаған жөн.

Шариғаттың кейбір мәселелерінде пәтуалардың ел мен жердің ерекшеліктеріне қарай өзгеріп отыратынан ескергеніміз жөн. Өзіңіз ойлап көріңізші, дінді уағыздап отырған адам батадан кейін бетін сипамастан, екі қолын түсіре салса, ғасырлар бойы дұғадан кейін бет сипауға үйренген халық не ойлайды? Жұрт «мынау біздің ізгі тілегімізге қосылмай отырған адам ғой» деп ойлағандықтан, оның айтып жатқан уағыздарына да құлықсыздық танытуы бек мүмкін. Сондықтан шариғатқа қайшы емес, осындай ұсақ-түйек мәселелерге «болмайды!»деп аттан салып, қарсы шығудың пайдасынан зияны басым. Мұндай тармақ мәселелерде халқымыздың бірлігі мен сүттей ұйыған ынтымағын басты назарға алуымыз ләзім. Парасатты мұсылман айналасында қаншама түзетілуі тиіс шариғатқа қайшы бұрыс істер тұрғанда, осындай ел бірлігін ірітетін істермен айналыспасы анық.

материал «Дін мен діл» кітабынан алынды,

ummet.kz