25
Сәрсенбі,
Желтоқсан

һижри

Патша үкіметінің қаржысына медресе-мешіт салдырған қазақ ханымы

Қазақтың Абай, Шоқан, Шәкәрім сынды алып тұлғаларының есімдері аталғанда аналары, әжелері қатар айтылып жатады. Өйткені, олардың адам болып қалыптасу жолында осы нәзік жандылардың рөлі ерекше. Абайды Зере әже тәрбиелесе, Шоқан бойына бар жақсылықты Айғаным ханым сіңірген деседі.

Әл-Фараби өз өлімімен өлген бе?

Еліміздегі фарабитанушы ғалымдар әл-Фарабидың 80 жасқа келгенде өмірмен қоштасқанын, өз ажалымен өмірден өткенін айтады.

Атеист болғаны үшін Ленинді жер қабылдамағаны рас па?

Өмір – мәңгілік емес. Кешегі сән-салтанаты жарасқан патшалар да, Шыңғыс хан, Әмір Темір, Наполеондай жарты әлемді билеушілер де, тіпті Алланың сүйіктілері – пайғамбарлар да бұл жалған дүниені артқа тастап, бақиға аттанып кете барған. Сол секілді Лениннің де өлшеулі ғұмыры таусылды, ажалдың құрығы жетті. 1923 жылы 53 жастағы Ленин инсульт алып, бір қол, бір аяғы істемей қалды, тілі күрмелді. Арада көп өтпей, 1924 жылдың қаңтарында миына қан құйылып, қайтыс болды.

 Құранның 13 парасын жатқа білген Алаш зиялысы

Сұлтанмахмұт десе, білімге ессіз құмарлықмен ұмтылған, қалай да ұлтының бір қажетіне жарауға талпынған жігерлі жас есімізге түседі. Қолындағы қысқа жібі күрмеуге келмей шарқ ұрған жалынды жүректің өнегелі өмір жолы көз алдымыздан фильмнің үзік-үзік таспасындай өтіп жатады. Алла тағала Сұлтанмахмұтты кедейлікпен де, аурумен де сынады. Анасынан да жастай айырды. Соған қарамастан Аллаға деген махаббаты бір сәт те бәсең тартпаған Махмұт 19 жасында Құранның 13 парасын жатқа білген екен.

Мұстафа Шоқайға имамның бата беруі

Алаш қайтаркері Мұстафа Шоқай дінге келгенде табандылық танытады. Қиын-қыстау заманға, өзінің қашып жүргеніне қарамастан болашақ жарынан мұсылмандықты қабылдауын талап етеді.

Мұсылманға айналған католик (әйгілі баскетболшының тарихы)

Кәрім Әбду-Жаппар – американдық кәсіби баскетболшы. Күллі баскетбол тарихында жинаған ұпай саны жөнінен күні бүгінге дейін оны әлі ешкім басып оза алған жоқ. Ол Ұлттық Баскетбол Ассоциациясының шешімі бойынша алты мәрте үздік ойыншы саналған.  

Әл-Фараби біздің Отырарда туған ба?

Ислам әлемінің ұлы ғұламаларының бірі, батыс пен шығысты қатар мойындатқан Әбу Насыр әл-Фараби қазақ топырағында, Отырар қаласында 870 жылы дүниеге келген. Ұлы Жібек Жолының бойында орналасқан Отырардың ол кездегі аты Фараб болатын. Бұл шаһар қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысында.

Құпия жазбаларын араб әрпімен жазған батыр

Бауыржан Момышұлы талай құпия жазбаларды, дінге, сенімге, ұлтқа қатысты дүниелерді орысша емес, араб әрпімен жазып отырыпты. Ол туралы деректі келіні Зейнеп апа да растайды:

Әл-Фарабидың «Әбу Насыр» атану себебі

Фарабидің толық аты-жөні – Әбу Насыр Мұхаммед ибн Мұхаммед ибн Тархан ибн Ұзлағ әл-Фараби ат Түрки. “Ат-Түрки” – тегінің түркі екенін, “әл-Фараби” – Фараб қаласынан шыққандығын білдіреді.

Әл-Фараби қалай «екінші ұстаз» атанды?

Әл-Фараби дүниеге келген уақытта Отырар қаласы ғылым-біліммен гүлденіп тұрғанын айттық. Және сол тұста өмір сүрген зерттеушілердің жазғандарына қарағанда, бұл қала тарихи қатынастар мен сауда жолдарының торабындағы аса ірі мәдениет орталығы болған. Ал Отырардағы кітапхана кітабының саны жағынан Мысырдағы Александрия кітапханасынан кейін екінші орында тұрған. Жергілікті халықтың өз қалыптасқан мәдениеті, түркітілдес жазуы болды.

Бауыржан Момышұлының ішімдік туралы насихаты

Бауыржан Момышұлы  өмірінің соңында балаларына ішімдікті дастарханға жолатпауды насихаттайды. Ол туралы батырдың келіні Зейнеп апа:  “Жақсы араласып жүрген бір жолдасымыздың әкесі қайтыс болды. Сол кісінің жетісіне барып келгенімде атам: