Ержан қажы МАЛҒАЖЫҰЛЫ,

Қазақстан мұсылмандары діни

басқармасының төрағасы, Бас мүфти

Құрбан шалу қайдан шыққан?

«Құрбан» – араб сөзі. Мағынасы «жақындау» дегенді білдіреді. Демек, бұл лайықты ізгі істер жасау арқылы Жаратқанға жақындау деген сөз. Ал құрбан шалудың шариғаттағы анықтамасы – «Құдайға құлшылық ниетімен ереже-шарттарын ескере отырып, мал шалу».

Жо-жоқ, бұл мақал «Теңін тапса, тегін бер» деген. Ал мақаламызда теңін тапқан жұптардың ата тегін ауыстыру жайында бірер сөз қозғамақпыз...

ҚМДБ наиб мүфтиі, «Әзірет Сұлтан» мешітінің бас имамы Серікбай қажы Ораздың қасиетті Мәдина қаласында БАҚ өкілдеріне берген сұхбатынан.

Араб елдерінің шалғай аудандарының бірінде жасы егде тартқан зағип кісі үйі мен мешіттің арасына адаспай әрі тез тауып бару үшін жіп тартып қойғаны ғаламторда тез тарап кетті. Бұл жіпті де ешкімнің көмегіне жүгінбей өзі тартқан делінеді.

Мұсылман күнтізбесіндегі он екі айдың төртеуі қасиетті айлар болып табылады. Бұл жөнінде Алла Тағала «Тәубе» сүресінің 36-аятында былай дейді: «Тегінде аспан мен жер жаратылған күннен бастап Алла айдың санын он екі етіп белгілеген. Оның төртеуі (Зулқағда, Зүлхиджа, Мухаррам, Режеп) соғысуға тыйым салынған айлар. Дінде бұл дұрыс. Бұл айларда сендер өздеріңе зиян жасамаңдар».Сонымен қатар, Жаратқан Раббымыз келесі аятта былай деген: «Ағарған таңға, Құрбан айының алғашқы он кешіне серт». («Фәжр» сүресі, 1,2-аяттар)

Алла Тағалаға ең сүйкімді де қасиетті айлардың (зүль-Қағда, зүль-Хиджа, Мухаррам, Ражаб) бірі – зүль-Хиджа айы. Оның ішінде зүль-Хиджаның алғашқы он күні. Өйткені, бұл күндермен Алла Тағала Құранда серт еткен.

«Құдайсыз қурайда сынбайды» демекші, мұсылман адам барлық нәрседе Алланың қалағаны арқылы болатынына сенеді. Ризық беретін, қалаған кезде қайтарып алатын, қалаған отбасына бала беретін, қалаған уақытында аманатын қайтарып алатын, немесе еш бала бермейтін Алла Құранда: «Көк пен жердің иелігі Аллаға тән.

Хижаб – орамал, мұсылман әйелінің ар-намысын қорғайтын жаулығы. Ислам діні мұсылман ер мен әйелдерге әуретін жауып, шариғат әдебі бойынша киінуді бұйырған. Үйден тыс, қоғамдық орындарда ұзын етек-жеңді киім кию – мұсылман әйелдің ары мен абыройын сақтайды. Құран және Мұхаммед пайғамбар (с.ғ.с.) хадисі мен мұсылман ғұламаларының бірегей пікірі бойынша, мұсылман әйеліне орамал тағу – парыз.  

Құран аудармашысы болған Ибн Аббас айтады: «Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) Қағбаны түйесіне мініп айнлаған еді. Қара тастың тұсына келген сайын қолындағы затпен оған қарай сілтеді және тәкбір айтты»[1], және Айша анаммыздан жеткізген риуаятта: «Алла елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) түйеге мініп тауаф жасаған..», [2]деген.

Қажылықтағы мұсылмандарға міндетті болған шарттар, оның ішінде денсаулығы болуы және қажетті қаржыға ие болуы шарттарын қамтыиды.