01
Жұма,
Қараша

һижри

«Исламды қабылдамағанымда, әлем Мұхаммед Әли деген адамды білмей өтер еді»

«Исламды қабылдамағанымда, әлем Мұхаммед Әли деген адамды білмей өтер еді»

Ұлы тұлғалар
Жарнама

АҚШ-тың кәсіпқой боксшысы, әуесқой бокстан 1960 жылғы Рим Олимпиадасының чемпионы, кәсіпқой бокстан Әлемнің жеті дүркін абсолютті чемпионы Мұхаммед Әлиді білмейтін, танымайтын адам кемде-кем шығар. Оның спорттағы жетістігі бір төбе де, «Ислам әлемінің мерейін өсірген» мұсылмандығы өз алдына бөлек әңгіме.

Мұхаммед Әли Ислам діні туралы алғаш 1959 жылы «Ислам ұлты» қозғалысының көшбасшысы Элайдж Мұхаммедтің Чикаго халқы алдындағы сөзінен естиді. Сол уақыттары бұл ұйым ақ нәсілділер арасында қара нәсілділердің құқығын қорғау, экономикалық және діни бостандыққа үндеумен айналысатын еді. Боксшы арада жыл өткенде Маямидегі жаттығу кезінде осы ұйымның тағы бір көшбасшысы Абдул Рахманмен танысады. Ол боксшыны «Ата-бабаларының тарихы» жөніндегі лекциясын тыңдауға мешітке шақырады. Чемпион кейін осы бір оқиғаны еске ала отырып, мешітке кіргеннен кейін жүрегіне тыныштық ұялағанын, қара нәсілді болып туғанының еш кемшілік емес екенін түсінгенін айтады. Мұсылмандыққа қызығушылығы оянып, жергілікті «Мұхаммед айтады» атты газетті оқи бастайды. Үнемі өмірдің мәні, жер бетіндегі адамның миссиясы туралы ойланатын болады.

Ал 1964 жылы кәсіпқой бокстан Әлем чемпиондығына таласып, Сонни Листонмен жекпе-жекке шығар алдында Ислам дінін әлі ресми қабылдамаса да, Мұхаммед Әли алақан жайып, Аллаға дұға етіп шығады. Ал жеңіске жетіп, чемпион болғаннан кейін өзінің Ислам дінін қабылдағанын, «Ислам ұлты» қозғалысының бір мүшесіне айналғанын ресми түрде жариялайды. Ол кезде чемпионның жасы 22-де болатын.  Кейінгі сұхбаттарының бірінде Мұхаммед Әлиден: «Өмірде өкінішіңіз бар ма?» - деп сұрағанда, ол: «Иә, әрине... Егер маған өмірімді басынан қайта бастау мүмкіндігі берілсе, Ислам дінін он жасымда қабылдар едім», - деп жауап берген екен.

Мұхаммед Әлидің шын есімі – Кассиус Клей. Ислам дініне келе сала, ол өз атын Мұхаммед Әли деп өзгертеді. Алғашқыда жаңа атына үйрене алмай, құлдық, нәсілдік теңсіздікке, христиан кезіне куә болған Клей есімімен журналистер де, айналасындағы өзге адамдар да шақырып қоймайтын. Оларға чемпион: «Мен Мұхаммед Әлимін», - деп айғайлайтын. Ақыры әлем оны «Мұхаммед Әли» деп таныды. Қазір оның шын есімін біреу білсе, біреу білмейді. Чемпионның өзі ол туралы: «Егер мұсылман болмағанымда, қазіргі жетістігімнің ешқайсысына жетпеген болар едім. Онда есімімді де өзгертпес едім, әлемге жақсылық та, мейірім де жаймас едім. Мұсылман болмағанымда ешкім де болмас едім. Солай әлем Мұхаммед Әли деген адамды білмей өтер еді», - дейді.

Мұхаммед Әлидің Исламға келуімен өмірлік мақсаттары да өзгеріс тапты. Әрине, оның мұсылмандығын жақтырмағандар көп болды. Тіпті сол кездегі WBA президенті Эд Лассман: «Клей бокс әлеміне зардабын тигізіп, жасөспірімдерге жаман үлгі көрсетуде», - деп оның сол кезге дейінгі атақ-дәрежелерін тартып алғысы келді. Бірақ чемпион алған бетінен қайтпаған еді. Бұрын дүниеге «өзінің қандай мықты, ұлы» екенін дәлелдеу мақсаты болса, ал кейінгі мақсаты «Алланың разылығын табуға» айналды. «Мен өмірден өткеннен кейін қанша ақша тапқаным, қаншалықты білімді болғанымның маңызы да болмайды. Ең маңызды нәрсе құлшылық және жұртқа жақсылық жасау, өйткені, біз бұл өмірге сынақ үшін ғана жіберілгенбіз», - дейді чемпион.

Одан кейін де талай жетістікке жеткен Мұхаммед Әли өміріндегі барлық жетістігіне Исламның арқасында жеткенін, ал ең үлкен жетістігі – Исламды қабылдау болғанын қайталап айтудан жалыққан емес. Ол бар жан-тәнімен дініміздің шарттарын түгел орындауға ұмтылды. Қажылыққа барған сапары туралы: «Менің өмірімде небір керемет сәттер болды. Бірақ солардың ешқайсысы қажылықта болған сапарымда Арафатта тұрған кезімдегі бастан өткерген сезімге жетпейді. Айналамда миллионнан астам адам бір сәтте Құдайға жалбарынып, кешірім тілеп тұрғанда қалай өзгеше күйде болмайын? Адамдар түр-түсіне, байлық, билігіне қарамай, небәрі екі-ақ метр ақ матаға оранып, Аллаға жалбарынып тұрғанын көргенде қалай әсерленбейін? Бұл Исламның адамдардың ешқайсысын бөлмей, тең көруі еді, бұл Исламдағы теңдік еді», - деп ерекше ықыласпен еске алады.

Мұхаммед Әли қанша жерден чемпион болса да, тәкаппарлықтан бойын аулақ салған жан болды. Жас кезінде қателікпен ренжітіп қойған қарсыластарынан халық алдында кешірім сұраудан да арланбады. «Жекпе-жегіміздің алдында Джо Фрезерді мазақтап: «Сен секілді көріксіздер чемпион бола алмайды, чемпион мен сияқты әдемі болуы керек» деген едім. Сол сөздерім үшін қатты өкінемін. Арада 30 жыл өткенде Фрезерден сол қылығым үшін кешірім сұрадым, ол мені кешірді», - дейді чемпион.

материал «Тұлғалар өміріндегі Ислам» кітабынан алынды,

ummet.kz

Бөлісу: